بررسي تاريخ و جغرافياي تاريخي گناباد

دسته بندي : علوم انسانی » تاریخ و ادبیات
بخشی از متن:
خراسان سرزميني است گسترده در پهنه فلات ايران با شهرها و دهكده‌هايي كوچك و بزرگ كه جايگاه آغاز ساختن و پرداختن زندگي و تمدن بشري بوده است و بدون ترديد نه تنها در آفرينش‌ هاي تمدن ايران زمين بلكه در ساختارهاي گوناگون جامعه انساني نقش راستين را داشته و بدين جهت است كه بسياري خراسان را سرزمين مقدس جامعه انساني به حساب آورده و شناخت و آشنايي با آنه در تاريخ زندگي انسان بر اين محيط گذشته است تغييرات و تحولاتي كه در اين كانون در طول قرن‌ها به وقوع پيوسته خود، حركت انسان به سوي انسان شدن را نمايان مي‌سازد و پيوسته بر اين مسير دشوار انسان بودن، حركت خود را ادامه داده و بازگو مي‌نمايد، چه مشكلاتي در راه بوده تا روشنايي را تجديد حيات بخشد و بدين جهت گذشته خراسان چراغي است فرا راه آينده بشري.
آنچه بر ديدگاه مي‌نشيند، پژوهشي است بر مبناي جغرافياي تاريخي پاره‌اي از اين سرزمين افسانه‌اي كه خود با رازهاي بسياري همراه است و اگر چه مفهوم جغرافياي تاريخي هنوز از نظر محققان به طور دقيق تعريف نشده و مشخص نگرديده است و گاهي آن را شعبه‌اي از جغرافياي انساني شمرده و زماني مطالعه تغييرات عوامل جغرافيايي در طول زمان به حساب آورده‌اند ولي به نظر مي‌رسد كه جغرافيا بستر رويدادهايي است كه محتواي تاريخي دارند و بايد چنين نتيجه گرفت كه جغرافياي تاريخي مجموعه‌اي است از مطالعات محلي با وجه به دگرگوني‌ها و بازسازي‌ها و خلاقيت‌هاي انسان در طول حياتش در آن ناحيه و بدين ترتيب جغرافيايي در طول تاريخ با توجه به عوامل انساني تاثير گذار بر اين مكان‌هاي جغرافيايي مي‌باشد.

فهرست مطالب:
فصل اول
مقدمه
بیان مسئله
بیان هدف
طرح تحقیق
وضعیت طبیعی گناباد
گناباد در منابع معتبر تاریخی و وجه تسمیه
جغرافیای سیاسی گناباد
گناباد در آخرین تقسیمات منطقه ای
وضعیت آب و هوا
موقعیت، وسعت، حدود و فواصل
پوشش گیاهی
انواع پوشش گیاهی در گناباد
کوههــا
رودهــا
راهــها
زلـزلـه
فصل دوم
ویژگی های انسانی
جمعیت و ترکیبات آن
۱- جمعیِت
جمعیت و پراکندگی
۲- قومیت
۳- ازدواج و تشکیل خانواده
۴- معیشت
فصل سوم
وضعیت کشاورزی در گناباد
قدمت کشاورزی
منابع آب در گناباد
الف ـ آبهای سطحی
ب ـ آبهای زیرزمینی
ج ـ سدهای خاکی
د ـ چشمه و چاه
وضعیت طبیعی گناباد
توابع
الف- کاخک
بیدخت
بجستان
بخش ۲- ترکیب اجتماعی
طبقات اجتماعی
۱- کارمندان
۲- کشاورزان
۳- کارگران
۴- دامداران
۵- صنعتگران
الف- سرامیک سازی و سفالگری
ب- قالیبافی
ج- سایر صنایع دستی
د- معادن
معادن در حال استخراج و آماده بهره برداری
بخش ۳ - تاریخچه قنات
صفحه ۸۰- قنات قصبه
فصل چهارم
آثار تاریخی گناباد
آثار تاریخی قبل از اسلام
۱- قلعه فرود
۲- قلعة شاه نشین
۳- قلعة دختر شوراب گناباد
۴- قلعة دختر بجستان
۵- مقبره جغتین گیسور
۶- خرابه های شهر غور
الف- امامزاده ها 
۱- مزار امامزاده سلطان محمد عابد(ع) در کاخک گناباد
تاریخچة مقبره
۲- مزار امامزاده سلطان احمد جوانمرد
۳- مزار امامزاده ابراهیم بن موسی بن جعفر(ع) یا یحیی بن محمدبن موسی بن جعفر(ع)
ب- مساجد
۱- مسجد جامع گناباد (مسجد جامع قصبه)
الف- از نظر نقشه و طرح
ب- از نظر فرم (وضعیت ظاهری)
ج- از نظر تزئینات
سابقة تاریخی مسجد جامع
۲-  مسجد جامع کاخک
۳- مسجد جامع بجستان
ج- زیارتگاهها 
۱- مقبرة آصف برخیا
۲- قدمگاه حضرت علی(ع) دارالشفاء دلویی
د- ابنیه و آثار تاریخی
فصل پنجم
فرهنگ عامّه در گناباد
آداب و رسوم محلّی
الف) ازدواج و عروسی
ب) تولد نوزاد
ج) مراسم عزاداری و سوگواری
ج- محّرم در گناباد
ه- اعیاد و جشنها 
و- بازیهای محلّی
ز – البسة مردم گناباد در گذشته
عقاید و باورهای مردمی
گویش و لهجة مردم گناباد
اشعار عامیانه
عروسی
به لهجه گنابادی
«شعر از آقای منوچهر نوربخش»
بی موج باش
با لهجة محلی گنابادی
«شعر از آقای اسفندیار فیاضی»
ضرب المثلها 
لغات و اصطلاحات
نتیجه گیری
منابع