بررسی هنر اصيل ايراني سفالگري و نقوش روي سفال

دسته بندي : علوم انسانی » هنر و گرافیک
مقدمه:
موقعيت جغرافيايي ايران بگونه اي است كه همواره مورد سكونت انسانها از هزاران سال پيش از تاريخ قرار گرفته است. نجد ايران مثلثي است بين دو فرورفتگي خليج فارس در جنوب و درياي خزر در شمال. كوههاي مغرب يا سلسله زاگراس از شمال غربي به جنوب شرقي امتداد يافته است و سلسله جبال البرز در قسمت شمالي مثلث مذكور قرار گرفته است.
به شهادت تاريخ و گواهي باستانشناساني كه از سالها قبل از اين، در مناطق مختلف و بر روي آثار بجاي مانده از ايران باستان كند و كاو مي كردند نجدايران از جمله اوليه نواحي سكونت بشر اوليه بوده است. در قسمت داخلي نجد ايران از جمله مناطقي كه مورد سكونت قرار گرفته است دشت پهناور خوزستان يا سوزياناي  قديم است اين دشت كه در قسمت جنوب غربي قرار گرفته است همان امتداد دشت بين النهرين است.
تحقيقات باستانشناسي نشان داده است كه انسان عهد حجر كه تازه از كوه فرود آمده و در دشت سكونت گزيده بود بر روي مسير كماني شكل اطراف كوير نمك واقع در مركز ايران ساكن شد. (هزاره پنجم ق.م) از جمله قرارگاههاي انساني بر روي اين مسير سيلك كاشان، قم، ساوه، ري و دامغان است.
بشر اوليه تا زماني كه يكجا نشيني را آغاز نكرد نتوانست به طور مطلوب از صنايع مختلف از جمله سفالگري، كشاورزي، دامداري و غيره بهره لازم را ببرد. اگرچه باستانشناسان، قديمي ترين ظروف گلي حرارت ديده را به هشت هزار ق.م نسبت مي‌دهند و نمونه آن در غار كمربند در نزديكي بهشهر بدست آمده ليكن سفالهاي اين دوره ضخيم، كم پخت، شكننده، خشن، قهوه اي رنگ و بدون نقش است و در آن مقدار زيادي علف به عنوان شاموت  بكار رفته است و اين نشاندهنده آن است كه سفال در اين سالها در مرحله ابتدايي پيشرفت خود بوده است و احتمالاً مدت زمان زيادي از استفاده پوسته كاسه اي گياهان و قطعات سنگي با سطح مقعر به عنوان ظرف نگذشته بوده است.

فهرست مطالب:
مقدمه
فصل اول
1- اهميت هنرهاي ايران (تزئينات و آرايه ها)
2- سفال و سفالگري معرف فعاليت جوامع بشري
تعريف سفال
سفال ايران در دوران پيش از تاريخ
تزئين بر روي سفال پيش از تاريخ ايران
سير تحول سفال از پيش از تاريخ تا عصر حاضر در ايران
الف- مناطق مهم باستاني در ارتباط با سفال
شوش I به تفكيك لايه ها
3- چگونگي شكل گيري نقوش تزئيني (آرايه هاي حيواني) بر سفال
4- مفاهيم نقوش حيواني در سفالينه هاي كهن ايران
مفهوم نقش بزكوهي
قوچ
مفهوم نقش اسب
مفهوم نقش پلنگ
مفهوم نقش مار
مفهوم نقش ماهي
مفهوم نقش آب
مفهوم نقش پرنده
فصل دوم
1- نقش برجسته و نمودهاي آن در هنر ايران
2- تكنيك هاي اجراي نقش برجسته بر سفال
الف- موادو مصالح
ب- ابزار
ج- طرح
د- اجرا
ه- پخت
فصل سوم
گزارش كار عملي
منابع و مآخذ