بررسي روابط سياسي ايران و سوريه بعد از انقلاب اسلامي ايران
دسته بندي :
علوم انسانی »
علوم سیاسی
مقدمه
فصل
اول (كليات)
1.
طرح و تبيين موضوع
2.
ادبيات موضوع
3.
علل انتخاب موضوع
4.
سؤال اصلي و سؤالات فرعي
5.
فرضيه هاي تحقيق
6.
تعريف مفاهيم
7.
متغييرها
8.
روش‌تحقيق
9.
موانع و محدوديتهاي تحقيق
10.
سازماندهي تحقيق
فصل دوم (اصول و اهداف سياست خارجي ايران و سوريه)
بخش اول مباني نظري سياست خارجي
1.
روشهاي مطالعه سياست خارجي
2.
سطح تحليل
3.
عوامل مؤثر درتعيين سياست
خارجي
بخش دوم
1.
اصول واهداف سياست خارجي
جمهوري اسلامي ايران
2.
ابزارهاي سياست خارجي جمهوري
اسلامي ايران
3.
اصول و اهداف سياست خارجي
جمهوري عربي سوريه
4.
ابزارهاي سياست خارجي جمهوري
عربي سوريه
5.
بررسي تطبيقي سياست خارجي
ايران و سوريه
فصل سوم (پيشينه روابط ايران و
سوريه 1979ـ 1946)
بخش اول ـ روابط ايران و سوريه
از1979- 1946
بخش دوم ـ عوامل تأثير گذار بر
روابط ايران و سوريه
1.
عوامل
تأثير گذار بر سردي روابط دو جانبه (1973ـ 1946)…
الف ـ
روابط ايران و اسرائيل …
ب ـ مشكلات
داخلي سوريه و ايدئولوژي راديكال بعث
2.
عوامل
تأثير گذار بر بهبود نسبي روابط دوجانبه (1979ـ 1974)
الف
ـ شرايط منطقه اي
ب
ـ شرايط بين المللي
ج
ـ به قدرت رسيدن حافظ اسد و پايان بحران داخلي
د
ـ مرگ جمال عبدالناصر و افول ناسيوناليسم عربي
نتيجه
گيري فصل سوم
فصل
چهارم (روابط ايران و سوريه 1988ـ 1979)
بخش اول ـ انقلاب اسلامي ايران
1.
انقلاب اسلامي ايران و مواضع
سوريه
2.
جنگ ايران و عراق و موضع
گيريهاي سوريه
بخش دوم
1.
دلايل حمايت سوريه از ايران در
جنگ
الف ـ ديدگاهها و مواضع ايران در مورد بحران خاورميانه
ب ـ اختلافات عراق و سوريه و تأثير آن بر روابط ايران و
سوريه
ج ـ اتحاد ايران و سوريه
2.
تهاجم اسرائيل به لبنان و
تأثير آن بر روابط دو جانبه
3.
تنش هاي سوريه ـ ايران در
لبنان
4.
دلايل تغيير موضع تاكتيكي
سوريه در طول جنگ
5.
قطعنامه 598 شوراي امنيت
سازمان ملل و مواضع سوريه
6.
نتيجه گيري فصل چهارم
فصل پنجم (روابط ايران و سوريه
2001ـ 1989)
بخش اول ـ روابط سياسي ايران و
سوريه
1.
پايان جنگ تحميلي و سياست جديد
ايران
2.
روابط ايران و سوريه (2001ـ
1989)
بخش دوم ـ عوامل تأثير گذار بر روابط ايران و سوريه پس
از جنگ
1.
پيمان طائف ومواضع ايران و
سوريه
2.
حمله عراق به كويت و مواضع
ايران و سوريه
3.
كنفرانس صلح ماريد و مواضع
ايران و سوريه
4.
اختلافات ايران و امارات متحده
عربي و موضع گيري سوريه
5.
تهاجم تركيه به شمال عراق و
مواضع ايران و سوريه
6.
پيمان استراتژيك تركيه ـ
اسرائيل و مواضع ايران و سوريه
7.
اختلافات تركيه ـ سوريه و نقش
ايران
نتيجه
گيري فصل پنجم
فصل
ششم (نتيجه گيري)
منابع
و مآخذ
مقدمه :
خاورميانه به عنوان منطقه اي
استراتژيك جايگاه عمده و حساسي در رقابتهاي دو ابر قدرت شرق و غرب در دوران جنگ
سرد داشت و نقش يك محرك را در مداخلة ابر قدرتها ايفا مي كرد . پس از دوران جنگ
سرد و فروپاشي شوروي نه تنها اين منطقه اهميت خود را از دست نداده بلكه بر اهميت
آن نيز افزوده شده است . لذا درك و شناخت صحيح از تحولات منطقه خاورميانه ، براي
ايران كه خود در اين منطقه قرار دارد ضروري و آگاهي از عملكرد دولتهاي منطقه نيز
در اين راستامي باشد .سوريه به دليل موقعيت جغرافيايي و استراتژيكي ، يكي از مهم‌ترين
كشورهاي خاورميانه محسوب مي شود كه توانسته است در چند دهة اخير نقش مهمي را در
روند تحولات منطقه اي ايفا نمايد
طرح و تبيين موضوع
:
مطابق با اصل 152 قانون اساسي
جمهوري اسلامي ، سياست خارجي ايران بر اساس "نفي هر گونه سلطه جويي و سلطه
پذيري ، حفظ استقلال همه جانبه و تماميت ارضي كشور ، دفاع از حقوق همه مسلمانان و
عدم تعهد در برابر ابر قدرتهاي سلطه گرو روابط صلح آميز با دول غير محارب استوار
است . بنابراين ازديدگاه قانون اساسي رابطه با دول غير محارب مجاز شمرده شده است .
همچنين طبق اصل 154 قانون اساسي ، جمهوري اسلامي سعادت انسان در كل جامعه بشري را
آرمان خود مي داند و استقلال و آزادي و حكومت حق و عدل را حق همة مردم جهان مي
شناسد. بنابراين در عين خودداري كامل از هر گونه دخالت در امور داخلي ملتهاي ديگر
از مبارزه حق طلبانه مستضعفين در برابر مستكبرين در هر نقطه از جهان حمايت مي كند
.
پس علاوه بر
رابطه با دول غير محارب ، برقراري رابطه با كشورهايي كه از لحاظ مواضع سياسي به
ايران نزديك مي باشند در دستور كار سياست خارجي اين كشور قرار دارد .
سوريه كه در
اين رديف ازكشورها قرار دارد جايگاه ويژه اي را در سياست خارجي ايران به خود
اختصاص داده است به طوري كه از آن به عنوان كشور دوست و برادر ياد مي شود . وقوع
انقلاب اسلامي در ايران و سقوط شاه ـ متحد استراتژيك اسرائيل در منطقه ـ باعث
خشنودي سوريها كه خود را متولي مبارزه با اسرائيل مي دانستند ، شد و به حمايت از
اين انقلاب پرداختند .
از ديد
انقلاب اسلامي ، اسرائيل به عنوان پايگاه استعمار در منطقه و موجودي نامشروع و غير
قانوني در قلب جهان اسلام ، مي بايست از بين برود و مبارزة عملي و همه جانبه اين
امر را محقق مي سازد . در اين راستا ايران با كشور مصر به خاطر سازش با اسرائيل و
خيانت به آرمان فلسطين و اعراب قطع رابطه نمود . همچنين سفارت اسرائيل در تهران را
تعطيل و آن را به سازمان آزاديبخش فلسطين واگذار نمود .
اين گونه
اقدامات عملي و حمايتهاي سياسي ايران از مواضع اعراب و فلسطينيان ، سوريه را در
عملي كردن تز خود مبني بر برابري استراتژيك با اسرائيل مصمم تر كرد ؛ به علاوه
بروز حوادث و رويدادهاي بعدي منطقه از جمله جنگ ايران و عراق و حملة اسرائيل به
لبنان در سال 1982 ، سبب گرديد كه دو كشور ايران و سوريه تماسهاي بيشتري را با هم
در جهت حل مسائل پيش آمده داشته باشند كه همين موارد زمينة تداوم گسترش روابط را
عليرغم اختلاف سليقه در بعضي مسائل فراهم آورد .
بنابراين هدف پژوهش ، بررسي علل گسترش
روابط سياسي ايران و سوريه بعد از وقوع انقلاب اسلامي در ايران مي باشد . و سعي
براين است كه ضمن روشن كردن اين عوامل به تقويت آن و الگو سازي با توجه به شرايط و
موقعيت ديگر كشورها در روابط با يكديگر پرداخته شود تا شاهد تحقق روابط دوستانه
ميان كشورهاي منطقه و جهان اسلام باشيم .
2ـ ادبيات موضوع :
عليرغم حساسيت و اهميت موضوع يكي از نكته هاي جالب توجه
در ارتباط با آن كم توجهي محققان و پژوهندگان اين رشته به اين مسأله مي باشد و
كمتر تحقيق و كتابي در اين زمينه يافت مي شود كه به طور دقيق و موشكافانه به بررسي
روابط پيچيدة ايران و سوريه پرداخته باشد . در اين ارتباط تنها گزارشها و مقالاتي
به چشم مي خورد كه بيشتر به مسألة صلح و اقدامات سوريه و بررسي سطحي روابط ايران و
سوريه و البته با ديدگاه وزارت خارجه اي پرداخته است .
3ـ علل انتخاب موضوع :
همان طور كه
در مقدمه بيان شد درك و شناخت صحيح از تحولات منطقة خاورميانه و كشورهاي آن براي
ايران كه خود در اين منطقه قراردارد و به عنوان تزديك ترين محيط جغرافيايي گسترده
تر از كشورها محسوب مي شود ، ضروري مي باشد . در اين راستا بررسي روابط دو جانبه
ميان ايران و كشورهاي منطقه نيز يكي از مهم ترين اقدامات شناخته مي شود . كشور
سوريه كه به دليل مسائل ژئوپلتيك و هم جواري با رژيم اسرائيل به عنوان كشور خط
مقدم جبهة اعراب و اسرائيل شناخته شده و اكنون نيز به عنوان كشور خط مقدم مخالف
باروند فعلي سازش مطرح مي باشد ، جايگاه ويژه اي را در سياست خارجي ايران به خود
اختصاص داده است . علاوه بر اهميت اين موضوع علاقة نويسنده به مسائل منطقه اي و
جهان اسلام نيز سبب گرديد كه روابط سياسي دو كشور ايران و سوريه مورد بررسي و
تحقيق قرار گيرد .
4ـ سئوال
اصلي و سئوالات فرعي :
سئوال اصلي :
چرا روابط ايران و سوريه در مقطع بعد از وقوع انقلاب اسلامي بهبود و گسترش يافته و
علل گسترش آن كدامند ؟
سئوالات فرعي
:1. مسأله بحران خاورميانه تا چه اندازه
در روابط سياسي ايران و سوريه مؤثر بوده است ؟
2. مسأله
عراق و توسعه طلبي آن تا چه اندازه در روابط سياسي ايران و سوريه مؤثر بوده است ؟
3. پيمان
تركيه ـ اسرائيل چه تأثيري در روابط سياسي ايران و سوريه داشته است ؟
4. ساختار
نظام بين الملل در دوران نظام دو قطبي و پس از آن چه تأثيري بر روابط دو جانيه
داشته است ؟
5 ـ فرضيه هاي تحقيق :
فرضيه اصلي :
(( گسترش روابط ايران و سوريه در مقطع بعد از انقلاب اسلامي ناشي از دشمن مشترك
يعني اسراييل و ديدگاه‌هاي مشترك در ارتباط با برخي تحولات منطقه اي و تلاش در جهت
كسب موازنة قدرت در برابر آن بوده است . ))
فرضيه هاي
فرعي :1. (( انقلاب اسلامي ايران يكي از عوامل مؤثر در گسترش روابط سياسي ايران و
سوريه بوده است .))
2. (( ديدگاه
مشترك دو كشور در ارتباط با مسأله فلسطين و اشغالگري اسرائيل از عوامل مهم تأثير
گذار بر روابط سياسي دو كشور بوده است .))
3. (( پيمان
نظامي راهبردي تركيه ـ اسرائيل در سال 1996 در منطقه و گسترش همكاريهاي دوجانبه، از ديگر عوامل تأثير گذار
بر روابط و همكاري بين دو كشور بوده است . ))