مقدمه:
نخستين آتش كينه و عداوتى كه در اسلام، بلافاصله پس‏از رحلت پيامبر اكرم(ص) زبانه كشيد، اختلاف در مسأله امامت و ولايت سياسى و چالش انتصاب و انتخاب بود. قاطبه مسلمانان، بردو نكته اتّفاق نظر داشتند و بريك نكته، اختلاف مى‏ورزيدند. در تعريف امامت و در وجوب تعيين امام، همه، يك صدا بودند و امامت را چنين تعريف مى‏كردند:
«رياسة عامّة في أُمور الدين و الدنيا».(1)تلقى همگانى، اين بود كه تمامى امور و شؤون دينى و دنيوى مردم، مانند زمان رسول اكرم(ص) بايد تحت ولايت و تدبير يك نفر باشد، امّا در اين نكته اختلاف داشتند كه: «آيا وجوب تعيين امام، وظيفه و تكليف جامعه است يا كارى است كه از سوى شارع بايد انجام شود؟».اهل سنّت، به‏نظريه نخست و انتخابى بودن امامت گرويدند و شيعيان، معتقد به‏نظريه نصب شدند و در نتيجه، دو مسير پرفراز و نشيب تاريخى در مسأله مشروعيّت گشوده شد.پس‏از حادثه سقيفه، نظريه نخست غالب شد و نظريه دوم، مغلوب ميدان گشت. و از آن روز، پيروان اهل‏بيت(ع) به‏عنوان گروهى كه براى آن‏ها مشروعيّت نظام سياسى، مورد سؤال است، در جامعه اسلامى مطرح شدند.اين گروه، در زمان خلافت خلفاى راشدين، با توجه به‏شرايط جامعه و براى حفظ اساس اسلام و پاى‏بندى نهاد قدرت به‏رعايت ظاهر شريعت، آرام بودند،پس‏از پايان حكومت علوى و عصر خلفاى راشدين با توجه به‏انحرافات دستگاه خلافت، فعاليت‏هاى آنان چهره‏اى ديگر به‏خود گرفت. عترت طاهره(ع) حجيت علمى و مشروعيّت سياسى دستگاه خلافت و روحانيت وابسته به‏آن را نمى‏پذيرفتند و متقابلاً دستگاه خلافت هم، بيش‏ترين تهديد و بزرگ‏ترين رقيب خود را از اين ناحيه مى‏ديد و لذا براى سركوبى اين حركت از هيچ اقدامى فروگذار نبود.نهاد حاكم، نه تنها از فعاليت سياسى اهل‏بيت(ع) بيمناك بود، بلكه اجازه نمى‏داد بيت عصمت، حتى به‏عنوان يك مرجع علمى، مورد توجه عامّه مردم قرار گيرند.اين، در حالى بود كه تازه مسلمانانِ بيشمارى كه در اثر فتوحات اسلامى، به‏اين مكتب گرويده بودند، بى‏خبر از همه جا، حقيقت اسلام ناب را در چهره حاكمان اموى و عباسى جويا مى‏شدند و در هجمه تبليغاتى دستگاه و عالمان وابسته به‏آن، هيچ گونه آشنايى با عترت طاهره، به‏عنوان عِدْل قرآن نداشتند.پس‏از واقعه كربلا - كه به‏نقل مورخان، معتقدان برامامت امام سجاد(ع) از سه يا پنج نفر، تجاوز نمى‏كردند(2) - عترت طاهره(ع) به‏فعاليت‏هاى زيربنايى فرهنگى و سياسى دست زدند. تلاش در ايجاد رابطه با مردم، با تربيت موالى و ازدواج با زنان غير عرب و پرورش شاگردان لايق، مراعات تقيّه براى حفظ اساس تشيّع، وارد كردن چهره‏هاى بزرگ شيعه در مراكز حسّاس حكومتى، تقيّه كردن در مسأله امامت و تبيين زواياى نهفته آن، مانند عدم مشروعيّت انتخاب، زمينه‏سازى براى غيبت امام زمان(عج)، تأسيس تشكّل بزرگ براى پيوند با پيروان خود در سراسر جهان اسلام، از طريق ايجاد شبكه وكلا، محورهاىِ اصلىِ اين جهاد طولانىِ بيش از دو قرن بود.

مقدمه
ولايت ريشه لغوي و معني اصطلاحي آن
تحقّق‌ معاني‌ مختلفة‌ ولايت‌ در مصاديقش‌، به‌ نحو اشتراك‌ معنوي‌ است‌؛ نه‌ لفظي‌
ولايت امام و تفسير آيه: اطيعو الله و اطيعوا الرسول و اولي الامر منكم
در أثر ولايت‌ إمام‌ معصوم‌، خلائق‌ به‌ أقصي‌ درجة‌ كمال‌ إنسانيّت‌ ميرسند
فرق‌ بين‌ سنّي‌ و شيعه‌، جواز و عدم‌ جواز اجتهاد در برابر نصّ است‌
منابع :